Εισαγωγικό σημείωμα – ALL ABOUT HISTORY #27 26 Μαρτίου, 2021 – Κατηγορία: Περιοδικό – Ετικέτες: ιστορία, περιοδικό

του Χρυσόστομου Μπομπαρίδη, Ιστορικού – Τμήμα Αρχαίας Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Σιένας

Μετά το φως της Αρχαίας Ελλάδας που γέμισε τους αναγνώστες στα δύο προηγούμενα τεύχη του νέου έτους, σ’ αυτό του Μαρτίου το κεντρικό πρόσωπο, ο Ερνάν Κορτές, ανήκει στην κατηγορία των σκοτεινών ιστορικών προσωπικοτήτων. Η ανακάλυψη το 1492 της Αμερικανικής Ηπείρου από τον Χριστόφορο Κολόμβο σηματοδότησε μια καμπή στη σύγχρονη ιστορία. Η αποκαλούμενη εποχή των ανακαλύψεων καθορίζεται από τη δύσκολη σχέση Ευρωπαίων και αυτόχθονων πληθυσμών. Συγκεκριμένα, η προσέγγιση των Ευρωπαίων υπαγορεύτηκε από τη βαθύτατη πεποίθηση μιας πολιτισμικής κατωτερότητας των ιθαγενών και κυρίως από τη δίψα για πλούτο, ειδικά χρυσό. Ο Κορτές συνιστά το ενδεικτικότερο παράδειγμα αυτής της προσέγγισης. Εκλαμβάνοντας την αρχική φιλόξενη προσέγγιση των Αζτέκων ως αδυναμία, πολύ γρήγορα παρασύρθηκε από τις φήμες της «Χρυσής Πόλης» και των αμύθητων θησαυρών και προχώρησε στην ουσιαστική κατάλυση της αυτοκρατορίας και την εξολόθρευση των κατοίκων της.

Το συνοπτικό αλλά πλούσιο αφιέρωμα στον Ισπανό εξερευνητή, τα ταξίδια του οποίου συνοδεύτηκαν με την κατάκτηση των νέων τόπων, προσφέρει στους αναγνώστες την ευκαιρία να γνωρίσουν μια σχετικά άγνωστη στο ελληνικό κοινό ιστορική περίοδο. Η ίδια η μορφή του Κορτές και το «έργο» του απασχόλησε έναν από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς ιστορικούς και φιλοσόφους, τον Τσβέταν Τοντόροφ, στο μνημειώδες βιβλίο του Η κατάκτηση της Αμερικής: Το πρόβλημα του άλλου. Η ευρωπαϊκή οπτική που προαναφέρθηκε είχε την ιδεολογική αλλά και πολιτική στήριξη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Η πλέον εύγλωττη απόδειξη είναι η υπογραφή της Συνθήκης της Τορδεσίγιας το 1494 μεταξύ Ισπανίας και Πορτογαλίας με θέμα την οριοθέτηση των περιοχών κυριαρχίας τους στην Αμερικανική Ήπειρο. Η όλη συμφωνία επιτεύχθηκε με τη συνδρομή και την επίδραση της Καθολικής Εκκλησίας και του διαβόητου πάπα Αλέξανδρου ΣΤ΄ της οικογένειας Βοργία. Στην Εκκλησία της Ρώμης είναι αφιερωμένο ένα σημαντικό μερίδιο των σελίδων του τεύχους. Παράλληλα, μέσα από τη συσχέτισή της με τη μορφή και τη δράση του Κορτές παρέχεται αφορμή περίσκεψης αναφορικά με την οριοθέτηση –και κυρίως την αποδοχή– της διαφορετικότητας. Το τελευταίο δεν βρίσκετε πως είναι δίλημμα άκρως επίκαιρο;