Αστράνθρωποι – Διονύσης Π. Σιμόπουλος 15 Ιουλίου, 2020 – Κατηγορία: Περιοδικό – Ετικέτες: editorial, διάστημα, ιστορία, περιοδικό, τεχνολογία

Εισαγωγικό σημείωμα του Διονύση Π. Σιμόπουλου, Επίτιμου διευθυντή Ευγενιδείου Πλανηταρίου για το #2 τεύχος του περιοδικού How it works

Διαβάζοντας το κεντρικό άρθρο του τεύχους που κρατάτε στα χέρια σας, το μυαλό μου πήγε σχεδόν αυτόματα στον Carl Sagan (1934-1996) και σε όσα κατά καιρούς μάς είχε περιγράψει σχετικά με τη δημιουργία της ζωής. Όπως αναφέρει σε κάποιο από τα βιβλία του ο χαρισματικός αυτός εκλαϊκευτής της επιστήμης, το πρώτο ζωντανό κύτταρο στη Γη εμφανίστηκε πριν από 4 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ οι απευθείας απόγονοί του διατρέχουν σήμερα ολόκληρο το σώμα μας με τη μορφή των κυττάρων του αίματος στις φλέβες και στις αρτηρίες μας. Και όχι μόνο! Γιατί, όπως μας λένε οι σύγχρονοι βιολόγοι,[1] περισσότερα από το ήμισυ των κυττάρων που αποτελούν τα σώματά μας ΔΕΝ είναι ανθρώπινα κύτταρα. Τα σώματά μας αποτελούν, φυσικά, μιαν ολάκερη κοινωνία, αλλά χωρίς όλους αυτούς τους άλλους μικροοργανισμούς δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε ούτε μία στιγμή, ούτε ένα δευτερόλεπτο.

Επιπλέον, καθένα από τα ανθρώπινα κύτταρά μας διαθέτει 400 δισεκατομμύρια μόρια, τα οποία εκτελούν εκατομμύρια διαφορετικές δραστηριότητες με τα τρισεκατομμύρια των ατόμων από τα οποία αποτελούνται. Η συνολική χημική δραστηριότητα που εκτελείται στο εσωτερικό των κυττάρων μας είναι πραγματικά απίστευτη. Οι βιολόγοι υπολογίζουν ότι εκτελούνται ένα εκατομμύριο δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων ενέργειες κάθε στιγμή που περνά. Αριθμητικά, μιλάμε για έναν αριθμό ο οποίος αποτελείται από τη μονάδα ακολουθούμενη από 24 μηδενικά. Σ’ ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου δηλαδή το σώμα μας έχει εκτελέσει δέκα φορές περισσότερες δραστηριότητες από τον αριθμό των άστρων που υπάρχουν στο Σύμπαν.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, σκεφτείτε και το εξής: το σώμα ενός μέσου ανθρώπου αποτελείται από 7.000 τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων άτομα· ο αριθμός αυτός είναι ίσος με το 7 ακολουθούμενο από 27 μηδενικά. Από τον τεράστιο αυτό αριθμό ατόμων το 62% είναι υδρογόνο, ένα χημικό στοιχείο που δημιουργήθηκε (μαζί με το μεγαλύτερο ποσοστό του ηλίου) τη στιγμή της γέννησης του Σύμπαντος πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Γεγονός που σημαίνει ότι τα δύο τρίτα των ατόμων που αποτελούν το σώμα μας είναι ηλικίας 13,8 δισεκατομμυρίων ετών! Τα υπόλοιπα 90 περίπου χημικά στοιχεία που βρίσκονται ελεύθερα στο Σύμπαν γεννήθηκαν στο εσωτερικό των άστρων, στις θερμοπυρηνικές τους αντιδράσεις και στις επιθανάτιες εκρήξεις τους.

Γεγονός που σημαίνει ότι, αν κόψετε κάποιο λουλούδι, ή δοκιμάσετε ένα φρούτο, ή χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, ακουμπάτε στην ουσία κάποιο άστρο. Γιατί όλα αυτά, κι οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω μας, είναι κομμάτια κάποιου άστρου. Ο Ήλιος μας, η Γη μας και τα πάντα πάνω της δημιουργήθηκαν από αστροϋλικά που εκτοξεύτηκαν πριν από δισεκατομμύρια χρόνια από κάποια καταστροφική αστρική έκρηξη σουπερνόβα. Όλη η ύλη στα σώματά μας, όλα τα χημικά στοιχεία που περιέχουμε (εκτός φυσικά από το υδρογόνο) φτιάχτηκαν στην «κόλαση» τέτοιων αστρικών θανάτων. Ύλη που δημιουργήθηκε από στοιχεία που εκσφενδονίστηκαν στο διαστημικό κενό με τις εκρήξεις των σουπερνόβα.

Αυτό σημαίνει ότι είμαστε αστράνθρωποι που δημιουργήθηκαν από χημικά στοιχεία φτιαγμένα κατά τις θανατηφόρες εκρήξεις υπεργιγάντιων άστρων. Αστράνθρωποι που παρακολουθούν τις μακρινές σουπερνόβα να εκρήγνυνται και να προσφέρουν υλικά για τη δημιουργία νέων άστρων, νέων πλανητών και νέων ειδών ζωής. Το Σύμπαν δηλαδή δεν είναι παρά μια μουσική συμφωνία της οποίας οι νότες είναι άτομα σε συνδυασμούς απίστευτα πολύπλοκους, αν και βασίζονται σε απλούς φυσικούς νόμους. Όλα όσα συνέβησαν πάνω στη Γη θα μπορούσαν να είχαν συμβεί αμέτρητες φορές στο παρελθόν, ή και στο μέλλον, μέσα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος. Γιατί οι πλανήτες, τα άστρα, οι γαλαξίες και η ύπαρξη ζωής δεν είναι παρά παραλλαγές του ίδιου θέματος. Γιατί χωρίς τις εκρήξεις των σουπερνόβα δεν θα υπήρχαν πλανήτες και δορυφόροι. Γιατί χωρίς τις σουπερνόβα δεν θα υπήρχε η Γη, δεν θα υπήρχαν βράχια και βότσαλα, δεν θα υπήρχαν φυτά και ζώα. Γιατί χωρίς τις εκρήξεις των σουπερνόβα, δεν θα υπήρχατε ούτε εσείς αλλά ούτε κι εγώ.