Bret Easton Ellis: Στον βωμό της επιτυχίας 15 Φεβρουαρίου, 2024 – Κατηγορία: Books – Ετικέτες: Brett Easton Ellis

Λιγότερο από Μηδέν

Είναι βέβαιο πως προκαλεί πάντα μεγάλη έκπληξη και μια κάποιου είδους συγκινησιακή φόρτιση, όταν αναδύεται στο προσκήνιο κάτι που συνδέεται με το παρελθόν ή ορθότερα ό,τι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την νεότητα του καθενός. Αυτό είναι δυνατόν να συμβεί σε όσους έζησαν νέοι τα ταραχώδη χρόνια της δεκαετίας του 80 και του 90. Μ’ αυτό το αίσθημα πήρα στα χέρια μου και διάβασα ξανά το «Λιγότερο από Μηδέν» του Bret Easton Ellis που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Όξυ. Πρόκειται για μια εξαιρετικά προσεγμένη έκδοση που, όσο ειρωνικό κι αν φαίνεται, το μέγεθος των χαρακτήρων των γραμμάτων  μοιάζει να συνυπολογίζει μέχρι και το πέρασμα του χρόνου των νέων της εποχής εκείνης.

από τον Ψυχρό πόλεμο στις νέες τεχνολογίες

Αναμφίβολα το «Λιγότερο από Μηδέν» συνιστά ένα βιβλίο που σφράγισε μια εποχή. Πρόκειται για την παρουσίαση της γενιάς που έζησε την στερνή φάση του Ψυχρού Πόλεμου. Παράλληλα βίωσε άμεσα τις  αλλαγές μετά το τέλος του και ήρθαν, πρώτοι, αντιμέτωποι με την ένταξη των νέων τεχνολογιών στην καθημερινότητα. Ειδικότερα οι νέοι της εποχής έγιναν ταυτόχρονα δέκτες και πρόδρομοι ενός κόσμου που κινείται ταχύτατα όπου αισθητικά πρότυπα διαμορφώνονται και επικρατούν σε ελάχιστο διάστημα. Η συχνή αναφορά στον MTV στην ζωή των ηρώων του βιβλίου συνιστά το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Το ασταθές πανόραμα της σύγχρονης κοινωνίας

Υποκρισία, Ναρκωτικά και εξασθένηση του θεσμού της Οικογένειας

Όπως είναι φυσιολογικό, τα πάντα αλλάζουν. Η έντονη ενασχόληση με τα κοινά των προηγουμένων δεκαετιών σταδιακά απαξιώνεται. Οι ναρκωτικές ουσίες πλέον «χρησιμοποιούνται» όχι ως μέσο φυγής από μια ζοφερή πραγματικότητα αλλά ως δεκανίκι στις καταιγιστικές εξελίξεις και αλλαγές. Η επιτυχία και η καταξίωση συνδέονται άμεσα με την εικόνα του πρώτου όπου  οι υπόλοιποι συνιστούν ένα τίποτα. Απόρροια της συγκεκριμένης προσδοκίας και προτύπου, δεσμοί όπως οι οικογενειακοί,  καταρρακώνονται, απογυμνώνονται από την πραγματική τους διάσταση μετατρεπόμενοι σε χρηστικού χαρακτήρα συναλλαγές. Ένας κόσμος, όπου η υποκρισία είναι το γράσο που κρατά την κοινωνία σε μια κατάσταση βολικής λειτουργίας, συνιστά τη βασική αιτία δημοφιλίας του βιβλίου. Η κινηματογραφική απόδοση του συνέβαλλε επίσης τα μέγιστα.

Η απολογιστική απεικόνιση στο βιβλίο του Ellis, “Λευκός”

Εξαιρετικό συνεπώς ενδιαφέρον συνιστά το απολογιστικό μυθιστόρημα του ίδιου συγγραφέα με τον τίτλο «Λευκός» που κυκλοφόρησε το 2019. Εκεί ο Έλις προβαίνει σε ένα είδος αποτύπωσης της επιτυχίας του «Λιγότερο από Μηδέν» χωρίς ωστόσο ο λόγος του να διακρίνεται από μια διάθεση  ηθικοπλαστικά απολογιστική. Στο αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα δεν χάνει ευκαιρία να καυτηριάσει χαρακτηριστικά την αναγνωσιμότητα που έτυχε ο ίδιος από την περιοριστική εστιαζόμενη στο ερωτικό κομμάτι κινηματογραφική εκδοχή του «Λιγότερο από Μηδέν». Προσφέρει επίσης την προσωπική του εκδοχή για τις αιτίες επικράτησης του Τραμπ στις Προεδρικές Εκλογές. Αυτό συμβαίνει καθώς ο Τραμπ αποτελεί το πρότυπο επιτυχίας των ηρώων του μυθιστορήματος που τον καταξίωσε. Το πρόσωπο του πρώην Προέδρου των Η.Π.Α. λειτουργεί ως ένας άλλος συνεκτικός κρίκος μεταξύ των δύο μυθιστορημάτων. Ειδικότερα, στο «Λιγότερο από Μηδέν» ο Τραμπ και οι κάθε είδους δραστηριότητες του, κυρίως επιχειρηματικές, συνιστούν ένα πρότυπο προς μίμηση για τους ήρωες του βιβλίου

See what’ s become of me

 Στο «Λευκός» υπάρχει τέλος μια εξαιρετικά γοητευτική περιγραφή της ψευδεπίγραφης «ελευθερίας έκφρασης» που διακηρύσσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αποτελούν την εξέλιξη του κόσμου που περιέγραψε. Ισχυρίζεται συνοπτικά πως το συνολικό πλαίσιο λειτουργίας και η ίδια η δομή τους καταλήγουν να στερούν από την απαραίτητη διαλεκτική και ανταλλαγή επιχειρημάτων το ουσιαστικό της περιεχόμενο. Την συγκεκριμένη ιδιότυπη χειραγώγηση θεωρεί το σημαντικότερο πρόβλημα του σήμερα. Μοιάζει σαν να κραυγάζει τον  αρχικό στίχο από το Hazy Shade of Winter, του τραγουδιού που το 1987 συνόδευε την κινηματογραφική μεταφορά του «Λιγότερο από Μηδέν», δες τι παρέμεινε από μένα (see what’ s become of me).

Χρυσόστομος Μπομπαρίδης

Βρείτε τα βιβλία του Bret Easton Ellis:

ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΜΗΔΕΝ – ΛΕΥΚΟΣ – ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΨΥΧΩΣΗ